Waarom kies je als (basis)school voor dyslexiesoftware?

Als school wil je gelijke kansen bieden aan alle leerlingen, ook aan leerlingen met dyslexie. Je wilt dat deze leerlingen gewoon mee kunnen doen. Helaas geldt voor deze leerlingen dat 'gewoon meedoen' niet altijd mogelijk is. Ze hebben in meer of mindere mate moeite met het lezen en begrijpen van tekst. Om deze reden kunnen ze niet goed meekomen. Het leren van proefwerken, begrijpend lezen of zelfstandig werken aan een werkstuk of spreekbeurt is allemaal erg lastig. Mede om deze reden is op 14 juli 2016 het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in Nederland geratificeerd.

Inclusief onderwijs
Als onderwijsinstelling wil je idealiter dat alles toegankelijk is. Dit betekent dat lesstof en toetsen toegankelijk moeten zijn, maar ook dat het gebouw toegankelijk is voor bijvoorbeeld leerlingen in een rolstoel. Toegang tot lesstof betekent niet alleen de fysieke beschikbaarheid van een boek, maar ook dat de inhoud toegankelijk is voor leerlingen met een beperking. Voor leerlingen met dyslexie zorg je bijvoorbeeld dat digitale versies van de lesmethodes beschikbaar zijn, die kunnen worden voorgelezen met speciale software zoals TextAid of ClaroRead.

Onderzoek
Er is veel onderzoek gedaan naar de inzet van dyslexiesoftware en de effecten daarvan. Wetenschappelijk onderzoek toont een positief effect op het leesniveau (Jansen, 2018; Verhoog, 2009) en het zelfvertrouwen (Houwelingen & Wiggers, 2011). Tevens lijken gevoelens van angst en somberheid af te nemen (Mennes, 2015; Verhoeven, 2011). De neveneffecten, zoals meer zelfvertrouwen en een hoger leesniveau, zijn niet te onderschatten. Waar een leerling zonder hulpmiddel zou struikelen over woorden of niet eens zou beginnen aan het lezen van de tekst, doen ze dat nu wel. Door de auditieve ondersteuning wordt continu geoefend met de klank-tekenkoppeling.

Implementatie
Om het werken met dyslexiesoftware te borgen in het onderwijs is een goede implementatie essentieel. Leerkrachten moeten kennis hebben van het programma en de content moet eenvoudig bereikbaar zijn, zowel voor de leerkracht als voor de leerling. Het is belangrijk dat de leerling in alle groepen dezelfde ondersteuning mag verwachten. Dit betekent bijvoorbeeld niet dat de leerlingen met dyslexie in groep 5 digitale versies van alle methodes als de mogelijkheid om digitale werkbladen in te vullen heeft, en dat in groep 6 niet op een zelfde manier gewerkt wordt en er maar enkele methodes digitaal voorhanden zijn. Trek een duidelijke lijn en borg deze in het dyslexiebeleid van de school. Woordhelder biedt trainingen aan om goed met de software te kunnen werken. We hebben trainingen voor schoolteams maar ook voor leerlingen. Daarnaast kunnen we ondersteunen in het opstellen van een gedegen dyslexiebeleid waar we onder andere compenserende en remediërende programma's (zorgniveau 3) kunnen borgen. 

Content
Succesvolle inzet staat of valt met goede digitale content. Deze content is te verkrijgen bij de Stichting TI. Deze stichting heeft een breed aanbod aan digitale boeken geschikt voor dyslexiesoftware zoals TextAid en ClaroRead. Ga vooraf na welke methodes op school gebruikt worden. Zijn het enkel methodes in boekvorm? Zijn er digitale methodes en zit daar al een goede voorleesmogelijkheid in (wordt alles voorgelezen?)? Is het eigen gemaakt lesmateriaal? Wanneer dit goed in kaart is gebracht (bij een stichting voor alle scholen apart) dan is duidelijk welke acties er ondernomen moeten worden om alle content op een toegankelijke manier beschikbaar te stellen. 

Laat de leerling als vroeg kennismaken met de software
Niemand wil anders zijn. Dat is volkomen begrijpelijk, maar als het lezen van teksten echt niet lukt en methodetoetsen altijd door de leerkracht moeten worden voorgelezen, is dat ook niet zoals bij de andere leerlingen. Sterker nog, andere leerlingen worden hierdoor benadeeld omdat de leerkracht op dat moment geen aandacht voor hen heeft. Bovendien is het onafhankelijk voorlezen van een toets erg lastig. Je wilt leerlingen ook voorbereiden op het voortgezet onderwijs, waar vaak gewerkt wordt met dyslexiesoftware en teksten niet door docenten worden voorgelezen. Door leerlingen met dyslexie al in groep 4/5 vertrouwd te maken met de software, wordt het voor hen niet vreemd en krijgen ze dezelfde kansen als leerlingen zonder dyslexie.

De software is niet ingewikkeld. Ook een leerling van groep 4/5 zal snel vertrouwd raken met het gebruik ervan. Natuurlijk zal de leerling even moeten wennen aan de stem en de andere manier van aanbieden van de lesstof, maar het zien van de tekst in combinatie met auditieve ondersteuning en een meeleescursor zorgt ervoor dat de informatie dubbel binnenkomt: visueel en auditief. Deze combinatie zorgt ervoor dat teksten beter en sneller begrepen worden.

Cito
Het laten voorlezen van begrijpend lezen werd lange tijd niet toegestaan door Cito. Die zienswijze is veranderd. Voor leerlingen waarbij ernstige dyslexie is vastgesteld en die al gebruik maken van compenserende software kan het zinnig of zelfs noodzakelijk zijn om een toets onder aangepaste condities af te nemen. Dit dan vooral voor leerlingen die zwak zijn op technisch lezen en zelfstandig een tekst niet kunnen doorgronden. De aanbeveling van Cito is dan om de ondersteuning te kiezen die in de dagelijkse lespraktijk wordt gebruikt. Er moet dan dus wel dyslexiesoftware aanwezig zijn op school wil je hier effectief gebruik van maken.

Kortom
Je kiest voor dyslexiesoftware om leerlingen met dyslexie dezelfde kansen te geven als leerlingen zonder dyslexie. Je kiest er ook voor om leerlingen zelfstandig en onafhankelijk te kunnen toetsen. Je kiest ervoor zodat de leerkracht ontlast wordt. 

Neem voor meer informatie of het inplannen van een afspraak contact met ons op. 

Literatuurlijst
Dyslexie Centraal: Literatuurstudie naar de effectiviteit van technische hulpmiddelen bij dyslexie

Mennes, H. (2015). De meerwaarde van dyslexie software. Een onderzoek naar de samenhang tussen de implementatie van dyslexiesoftware op scholen en de sociaalemotionele vaardigheden van leerlingen met dyslexie. Masterscriptie.

Verhoeven, B. (2011). Dyslexie en compenserende software. Welke computertaalkunde zit erachter? Bachelorscriptie.

Verhoog, H. (2009). Profiteren kinderen met dyslexie van ingesproken teksten bij hun begrijpend leestoetsen? Een effectstudie naar en dispensatiemaatregel voor dyslectici. 

Jansen, D. (2018). Een onderzoek naar het effect van het programma Kurzweil-3000 bij leerlingen met ernstige spellingsproblemen van Samenwerkingsverband De Liemers OP.